Van een onaantrekkelijke, overvolle vuilnisbak in het straatbeeld naar een intelligent, uitnodigend, altijd-op-tijd-geleegd, perfect geïntegreerd en mooi vormgegeven object.

Een propere openbare ruimte, dat willen we allemaal. Maar voor de steden en gemeenten is dit allesbehalve een makkelijke opgave. Denk maar aan de vuilnisbakken op straten en pleinen. Er zijn er te weinig, of ze staan op de verkeerde plaats. Ze zijn te lelijk. Ze zijn te vol en nodigen uit tot sluikstorten, enz. Om met die ‘te dit, te dat’ komaf te maken, gingen afvalintercommunales, steden en gemeenten samen nadenken over hoe de ideale vuilnisbak er dan wel moet uitzien.

Negen criteria werden vooropgesteld: de ideale vuilnisbak is modulair opgebouwd, is duidelijk zichtbaar zonder te clashen met de omgeving, is ecologisch, efficiënt en ergonomisch, kan makkelijk schoongemaakt worden, laat toe om afval te sorteren en heeft ook een haalbare ‘Total Cost of Ownership’.

Nu zijn er heel wat soorten vuilnisbakken op de markt, maar geen enkele die alle negen criteria netjes kan afvinken. Een ideale kans dus voor een cocreatietraject in plaats van een gewone aanbesteding.

Cocreatie houdt natuurlijk een heel andere aanpak in, bevestigt Laurent Hoornaert, directeur secretariaat minister Van Quickenborne: “Zo’n cocreatietraject vergt overtuigingskracht. Want niet iedereen ziet er de meerwaarde meteen van in. Bij een aanbesteding omschrijf je heel specifiek de verwachtingen. Bij cocreatie stap je samen in een denkoefening en het duurt even vooraleer je concrete resultaten ziet. En voor veel mensen is het nog steeds het resultaat dat telt en niet de weg ernaar toe. Nu de resultaten zichtbaar worden, beseft iedereen dat cocreatie inderdaad de goede aanpak was.”

Ook mooi meegenomen uiteraard, is de return on investment. Een standaard vuilnisbak mag dan nog meevallen in prijs, maar daarachter steekt wel een hele logistieke keten om bijvoorbeeld de vuilnisbakken te legen. Een intelligente vuilnisbak komt met een hoger kostenplaatje bij de aankoop, maar op termijn is dat verschil snel terugverdiend, berekent Vanessa Dehullu, DVC Consult: “De intelligentie steekt vooral in de sensortechnologie. In de eenvoudigste versie laat die toe om te meten hoe vol de vuilnisbak is. Op die manier kan je overbodige of, omgekeerd, laattijdige ophaalrondes vermijden. Alleen al door die optimalisatie is de meerprijs na zowat drie jaar terugverdiend. En dat is dan nog zonder rekening te houden met extra functionaliteiten zoals dataverzameling over fijnstof, geluidsoverlast of drukte. Ook die kunnen een belangrijk verschil maken, inhoudelijk én financieel.”

Laurent Hoornaert, Kortrijk

Dataverzameling wordt hoe langer hoe belangrijker om de publieke ruimte veilig en aantrekkelijk te kunnen houden. Toch schuilt de intelligentie van het nieuwe ontwerp niet alleen daarin, geeft Laurent Hoornaert mee: “De samenwerking heeft een heel tastbaar resultaat opgeleverd dat we via de gewone weg niet hadden kunnen bereiken. Het is niet alleen een mooi ontwerp geworden, maar het is ook voorzien op de toekomst. Je kan het ontwerp zo aanpassen dat je het voor meerdere functies kan gebruiken. Op die manier kan het slim ‘meegroeien’. Het ontwerp nodigt vooral ook uit om de vuilnisbak te gebruiken, een vorm van nudging zeg maar. Het is een speels ontwerp dat een beetje aan een lieve robot doet denken. Dat kan voor kinderen een vriendelijk duwtje in de rug zijn om afval op de juiste plek te deponeren in plaats van het weg te gooien.”

Publieke Partners 

Designer

Bedrijven